Yüce Allah buyuruyor:
(Ya Muhammed!) Kuşkusuz sen, çok yüce bir ahlâk üzeresin. (Kalem - 4)
Her açıdan bizlere örnek olan sevgili Peygamberimiz, ahlâk açısından da bizlere en güzel
bir örnektir. Çünkü Allah O’nun ahlâkını övmektedir.
Ahlâk nedir?
Hulk’un çoğulu olan ahlâk, insanların içyapısı, doğası, huyu ve tabiatı demektir. İnsanların
dış yapıları (anatomileri) farklı olduğu gibi, içyapıları da farklıdır. İnsanın gerçek kişiliği iç yapısına
bağlı olduğundan, iç yapısı iyi olana güzel ahlâklı ve iç yapısı çirkin olana kötü ahlâklı denir.
İnsanın iç yapısı (ahlâkı) değişir mi?
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Ben ancak, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim. (Hâkim - Beyhâkî)
İnsan dış yapısını (anatomisini) değiştiremez ama dilerse, sabır ve özveri ile üzerinde durursa,
iç yapısını değiştirebilir.
Çünkü Peygamberimiz (s.a.v.): “Ben ancak, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” buyuruyor.
İnsanlar tarafından eğitilen aslan, kaplan, ayı ve maymun gibi vahşi hayvanların, köpek, kuş ve yunus
balıklarının, içyapıları değişip uysallaşırken ve sirkler de ilginç gösteriler yaparken, Akıllı ve bilinçli
varlıklar olan insanlar da, nefisle cihad denilen mânevî eğitimle kötü ahlâklarını güzel ahlâka çevirebilirler.
Örneğin, asık suratını bırakıp, güler yüzlü olabilir. Böbürlenmeyi ve büyüklük taslamayı bırakıp, alçak gönüllü
ve mütevazi olabilir. Cimriliği bırakıp, cömert ve savurganlığı bırakıp yerinde harcama yapabilir. Gereksiz
yere kızmayı ve öfkelenmeyi bırakıp yumuşak huylu ve sabırlı olabilir. İçindeki kin ve kıskançlığı, sevgiye ve
şefkate dönüştürebilir.
Evet, biraz zor da olsa ve zaman zaman bazı olumsuzluklar yaşansa da insan bunları başarabilir. Çünkü
insanın dünyadaki huzuru ve âhiret mutluluğu, güzel ahlâk sahibi olmasına bağlıdır.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Su, buzu erittiği gibi, güzel ahlâk da günahları eritir. (Taberânî - Beyhâkî)
Ahlâkı güzel olanların günahları erir, dereceleri yükselir ve Allah onlardan razı olur.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Kıyâmet gününde mü’min kulun mîzanında (terâzide), güzel ahlâktan daha ağır bir şey (sevap) yoktur.
Allah çirkin davranışlarda bulunan ve çirkin sözler söyleyenlerden nefret eder. (Tirmizî)
Ahlâkı güzel olanlar kimsenin dedikodusunu yapmadığı, kaba ve çirkin sözler söylemediği, insanların
gönlünü incitmediği ve çevresine zarar vermediği için mîzanda sevabı ağır gelir.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Sizin en hayırlınız, ahlâkı en güzel olanlarınızdır. (Müslim - Tirmizî)
İslâm’ın temel felsefesi, müslümanlar arasında birlik, beraberlik ve kardeşlik bağlarını güçlendirmek ve
güven ortamını sağlamaktır. Bu ortam, ancak güzel ahlâklı insanların çoğunlukta olduğu toplumlarda
sağlanacağı için insanların en hayırlısı ahlâkı en güzel olandır.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Mü’min güzel ahlâkı ile gece ibâdet eden ve gündüz oruç tutanların derecesine ulaşır. Hâkim)
Güzel ahlâk sahibi sağduyulu ve sabırlı olur. İncitmez, incinmez, kin tutmaz ve kul hakkına girmez. Stressiz,
gerilimsiz sakin bir hayat yaşar, Allah’a güvenir ve çevresine yararlı olur.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Mü’minlerin îman yönünden en olgunu, ahlâk yönünden en güzel olanıdır. Sizin en hayırlınız, hanımlarına
karşı hayırlı olanınızdır. (Tirmizî - Ebû Dâvûd)
Güzel ahlâk ve îman birbirini tamamlayan iki mânevî unsurdur. Bu nedenle îmanı olgun olanın ahlâkı güzel
ve ahlâkı güzel olanın da îmanı olgun (kâmil) olur. Hanımına karşı hayırlı olan, evinde huzur ortamını sağlayan
kimse de kuşkusuz insanların hayırlısıdır.
Peygamberlere ve evliyalara baktığımızda!
Gerçekten hepsinin en üstün, en güzel ahlâka sahip olduklarını ve hanımlarına karşı da insanların en
hayırlıları olduklarını görüyoruz.
Enes radıyallahü anhü diyor ki:
Resûlullah (s.a.v.) insanların en güzel ahlâklısı idi. (Buhârî- Müslim - Ebû Dâvûd)
Tabii’nden Sa’d İbni Hişam Hz. Âişe’ye Peygamberimizin ahlâkını sordu?
Âişe radıyallahü anha buyurdu ki:
Allah’ın peygamberi sallallahu aleyhi ve sellem’in ahlâkı Kur’an idi. (Müslim - Ahmed İbni Hanbel)
Yüce Allah buyuruyor:
Andolsun ki, Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı uman ve Allah’ı çok zikir edenler için Allah’ın
Resûlü’nde sizin için çok güzel örnekler . (Ahzab - 21)
Peygamberimiz (s.a.v.) her açıdan insanların en üstünü olduğu gibi, ahlâk açısından da insanların
en üstünü idi. Çünkü O’nun ahlâkı Kur’an’dı ve O, güzel ahlâkı tamamlamak, yaygınlaştırmak için bütün
insanlara peygamber olarak gönderilmişti.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Haklı bile olsa, gereksiz tartışmayı terk eden kimseye cennetin kenarında bir köşk verileceğine
ben kefilim. Şaka yaparken bile olsa, yalan söylemeyi terk eden kimseye cennetin ortasında bir köşk
verileceğine ben kefilim. Ahlâkı güzel olan kimseye ise, cennetin en yüce yerinde bir köşk verileceğine
ben kefilim. (Tirmizî - Ebû Dâvûd - İbni Mâce)
Cennetteki bu köşklere kavuşmak için haklı da olsak gereksiz yere tartışmayı, şaka da olsa yalansöylemeyi
bırakalım ve ahlâkımızı güzelleştirmeye çalışalım.